Kentlerin, gezegenimizin geleceğini şekillendirmedeki rolü her geçen gün artıyor.

 

Hedefimiz, kentlerin dünyamızın ekolojik içinde refaha erişmesi ya da bizim deyimimizle Tek Dünya Kentleri'nin yaratılmasına ve gelişmesine katkıda bulunmak.

Kentsel yaşam biçimlerinin iklim üzerinde çok ciddi etkileri olsa da bu etkileri azaltma konusunda belediyelerin elinde büyük bir potansiyel var. Kentlerin enerji sistemleriyle ilgili tercihleri, ulaşım çözümleri ve yapı standartları çok sayıda insanın yaşam kalitesini etkilediği gibi düşük karbonlu ve sürdürülebilir gelecek yolundaki başarı şansımızı da belirleyecek.

 

KENTLER NEDEN ÖNEMLİ?

 

%55 - Dünya nüfusunun yarısından fazlası kentlerde yaşıyor.
 

%3 - Kentler, dünya yüzölçümünün yüzde üçünü kaplıyor.
 

%70 - Kentler, dünyadaki CO₂ emisyonlarının yüzde yetmişinden fazlasından sorumlu.
 

1,5°C - Sürdürülebilir bir gelecek için küresel ısınmayı 1,5°C'de sınırlandırmamız gerekiyor.

Kentler hızla büyümeye devam edecek. Bugünün yatırım kararları, bizi ya fosil yakıta bağımlı yaşam biçimlerine ve yetersiz altyapılara mahkûm edecek ya da sürdürülebilir bir geleceğe götürecek.

WWF-Türkiye olarak amacımız; sürdürülebilir kentsel gelişime öncülük eden kentleri desteklemek, bu çabalarını ödüllendirmek ve bu doğrultuda diğer kentlerin kendi yolculuklarına başlamalarına yardımcı olmak.

 

YARIŞMA

 

2010 yılından bu yana devam eden ve bu konuyla ilgili en uzun geçmişe sahip küresel ölçekli dostane bir yarışma olan Tek Dünya Kentleri Yarışması'na (One Planet City Challenge - OPCC) bugüne kadar 6 kıtadan 900’ün üzerinde yerel yönetim katıldı.

 

Tek Dünya Kentleri Yarışması;

 

Kentinizin yaşamak ve çalışmak için ne kadar cazip bir yer olduğunu bütün dünyaya gösterme fırsatı sunar,

 

İklim değişikliği etkilerinin yönetilmesinde belediyenize teknik destek verir ve yol gösterir,

 

Kentinizin, iklim değişikliğiyle mücadelesini destekler ve sürdürülebilir, verimli ve yenilenebilir enerjiye dayalı çözümlerin yaygınlaştırılması için bütünsel, ilham verici ve güvenilir planlar geliştirmeye teşvik eder.

 

 

Yarışmaya katılan kentler, Küresel İklim Raporlama Platformu'nda emisyonlarını, hedeflerini ve planlanan eylemlerini raporluyor. 

 

2023-2024 dönemi katılımcı kitapçığına BURADAN ulaşabilirsiniz.

 

Tek Dünya Kentleri broşürüne BURADAN ulaşabilirsiniz.

 

Sıkça Sorulan Sorular'a BURADAN ulaşabilirsiniz.

 

OPCC’NİN ADIMLARI NEDİR?

 

Kentlerin raporladıkları bilgilere göre her ülkeden 3 kent finalist olarak seçilir.

 

Finalist olan kentler ''Kentimi Seviyorum'' küresel iletişim kampanyasına dahil olma hakkı kazanır: Bu kampanya kapsamında 2022 yılında 27 ülkeden 63 finalist şehir 1,29 milyondan fazla oy ve 116 bin öneri topladı.

 

Kentsel sürdürülebilirlik konusunda uzman bir uluslararası jüri, rapor edilen verilere dayanarak en iddialı ve ilham verici taahhüt ve uygulamalarıyla ulusal ölçekte kazanan kentler ile bir dünya şampiyonu seçiyor.

 

KENTİNİZ ÖNCÜ OLABİLİR

 

OPCC’nin  2023-2024  dönemine Türkiye'den 13 belediyemiz katılarak sera gazı envanterlerini ve iklim değişikliği ile ilgili azaltım ve uyum hedeflerini, iklim risklerine dair değerlendirmelerini, eylem planlarını ve stratejilerini uluslararası veri tabanında paylaştılar.

 

OPCC’ye 2023-2024 döneminde Türkiye'den katılan kentlerin, iklim değişikliğiyle mücadele alanında kentlerinde gerçekleştirdiği çalışmaları, ilgili hedeflerini ve taahhütlerini aşağıdaki kent sayfalarından inceleyebilirsiniz.
 

2023-2024 Dönemi Ulusal Finalistleri

 

Antalya, İstanbul, Kadıköy

 

2023-2024 Dönemi All Stars Kategorisi Türkiye Adayı - İzmir 

 

OPCC 2021-2022 Dönemi Ulusal Şampiyonu olan İzmir, küresel ölçekte bir önceki dönemin ulusal kazananları arasından seçilen dünyadan 22 farklı yerel yönetimle All Stars kategorisinde yarışıyor.

 

BELEDİYELER İKLİM ALANINDA NELER YAPIYOR?

 

Antalya Büyükşehir Belediyesi

2013’ten beri Avrupa İklim ve Enerji için Belediye Başkanları Sözleşmesi (Covenant of Mayors - CoM)’ne üye olan Antalya Büyükşehir Belediyesi, buradaki beyanını güncelleyerek Antalya'nın 2030 yılı %40 emisyon azaltımını, 2050 yılında karbon nötr hedefini taahhüt etti. Bu kapsamda; 2021 yılında Sürdürülebilir Enerji Eylem Planı(SEEP)’ı, 2022 yılında da Sürdürülebilir Enerji ve İklim Eylem Planı (SECAP)’ı hazırladı. 

Peyzaj, tarım, ulaşım, enerji yönetimi, atık yönetimi, çevre sağlığı, su yönetimi, deniz kirliliği ve kontrolü, çevre eğitim ve bilinçlendirme gibi birçok alanda örnek uygulamaları kent genelinde yürütmeye ve yaygınlaştırmaya devam eden Antalya, hazırlanan eylem planları ile kentin iklim krizine dirençli bir kent olması için atılacak somut adımlarını ve yol haritasını belirledi.

2022 yılında hizmet binasını karbon nötr konumuna getirerek, Türk Standartları Enstitüsü'nden (TSE) 'İklim Dostu Kuruluş' belgesi almaya hak kazanan ilk belediye oldu. 2023 yılında da Su ve Atıksu İdaresi olan ASAT da nötr karbon hedefini gerçekleştirerek, İklim Dostu Kuruluş Belgesini almaya hak kazandı. Karbon Nötr Antalya hedefinde ilerleyen Belediye bu yolda gösterdiği performans ile dünyanın önde gelen iklim raporlama platformu (CDP) puanlamasında 2022 yılına göre puan artışı en yüksek şehir oldu. Çevre ve iklim değişikliği konularında yaptığı başarılı çalışmalardan dolayı ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşlardan 20 çevre hizmet ödülü aldı.

 Büyükşehir Belediyesi’nin yürüttüğü çalışmalar arasında;

-     17 Güneş Enerji Santrali, 4 Biyokütle ve 1 atık ısıdan enerji üretim tesisi olmak üzere toplam 53 MWp kurulu güce sahip 22 yenilenebilir enerji üretim tesisi,

-      Güneş enerjisi santrallerinden elde edilen enerjinin kamu binalarında kullanılması, tarım ve çiftçilere yenilenebilir enerji desteği sağlanması, kapalı devre sulama sistemleri,

-Deniz kirliliği ve kontrolünde yürüttüğü birçok proje yanında, Türkiye’de ilk olan Elektronik Gemi Denetim Sistemi ile 7/24 gemi kaynaklı kirliliklerin önlenmesi,

- Salım azaltımını sağlayan çevre dostu ulaşım için akıllı kavşak sistemlerinin artırılması, raylı sistemlerin yaygınlaştırılması, ulaşım modlarının entegrasyonu, enerji verimi yüksek toplu ulaşım araçlarının kullanılması, bisiklet yollarının arttırılması,

-   Enerji verimliliği ve su tasarrufu sağlayan iklim değişikliğine uyumlu kurakçıl peyzaj çalışmaları, binalarda enerji verimliliği etüt çalışmaları,

- Çevreye duyarlı bir kent bilinci oluşturmada çevre eğitimi ve paydaş katılımında büyük önem taşıyan “Çevre Eğitim ve İnovasyon Merkezi”; iklim değişikliği ile mücadelede yenilenebilir enerji sektörünün yaygınlaştırılması ve desteklenmesi için "Güneş Enerjisi Okulu (Solar School)", projeleri yer alıyor.

Bursa Büyükşehir Belediyesi

İklim değişikliği çalışmalarına 2015 yılında İklim Değişikliği Eylem Planı’nı hazırlayarak başlayan Bursa Büyükşehir Belediyesi (BBB), 2016 yılında İklim ve Enerji için Belediye Başkanları Sözleşmesi (Covenant of Mayors - CoM)’ni imzaladı. 2017 yılında ise Sera Gazı Envanterinin ve İklim Değişikliği Eylem Planı’nı revize ederek Bursa Sürdürülebilir Enerji ve İklim Değişikliği Uyum Planı (BUSECAP)’nı yayımladı ve 2030 yılında sera gazı salımlarını 2014’e oranla kişi başına % 40 azaltma taahhüdünde bulundu.  Bu planda kentsel ısı adası etkisini düşürmek, su-duyarlı kentsel tasarım, iklim uyum sürecinde kentsel yaşam kalitesinin yükseltmek, yeşil alan çalışmaları, biyoçeşitliliği korumak ve kentsel koridorlar oluşturmak gibi hedeflere de yer verdi.

2019 yılında  “Çevre İçin Biz De Varız Deklarasyonu”nu imzalayan Bursa, bu doğrultuda, sürdürülebilir ulaşım, yenilenebilir enerji ve ekolojik tarım uygulamalarına öncelik veriyor. 2022 yılında ise İklim Değişikliği Uyum Planı İzleme ve Değerlendirme raporunu ve iklim krizine karşı Bursa İklim Değişikliği İşbirliği Deklarasyonu hazırladı. Bu deklarasyonu, Valilik ve Büyükşehir Belediyesi başta olmak üzere kentteki tüm kurum ve kuruluşlar imzaladı. Ayrıca “Yeşil Bina” projelerinden biri olan BBB Yeni Hizmet Binası “BREEAM Excellent” sertifikasını almaya hak kazanırken, yapı performansı ve bina yönetimi alanlarında Türkiye’de her iki alanda da en yüksek skoru alarak "kullanımda olan kamu binaları kategorisi"nde "BREEAM 2022 Ödülü”ne layık görüldü. Belediye aynı yıl içerisinde AB Misyonlarından İklim Değişikliğine Uyum Sözleşmesine taraf oldu.

Diğer yandan Yenikent ve İnegöl Katı Atık Depolama sahalarına kurulan tesislerde metandan, ana içme suyu hatlarına kurulan HES’ler ve metro istasyonları ile hizmet binalarının üzerine yerleştirdiği panellerle  güneşten, Doğu Atıksu Arıtma Tesisinde inşa edilen çamur yakma tesisiyle ise çamurdan enerji elde ediyor. Ayrıca, kentteki yeni yapıları ve yerleşkeleri düşük enerji tüketecek şekilde planlamak ve inşa etmek, ulaşımda toplu taşımanın payını artırarak trafikteki özel araç sayılarını azaltmak gibi çalışmalarla enerji verimliliğini arttırmayı hedefleyen Belediye’nin yenilenebilir enerji kaynaklarından elde ettiği enerji, kendi bünyesinde tükettiği enerjinin %56’sına denk gelmekte.  

Denizli Büyükşehir Belediyesi

2016-2030 yıllarını kapsayan Denizli İklim Değişikliği Eylem Planı, Avrupa Birliği’nin Katılım Öncesi Mali Yardım (IPA) fonu tarafından desteklenen ve Denizli Büyükşehir Belediyesi’nin faydalanıcısı olduğu İklim Hareketi için Değişime Güç Ver Projesi kapsamında hazırlandı. Eylem planı, “Denizli’yi düşük karbonlu ve iklim değişikliğine dirençli örnek bir şehir yapmak” vizyonu ile oluşturuldu ve bu süreçte bir yol haritası görevi görecek.

Denizli Büyükşehir Belediyesi, sera gazı envanterinin oluşturulmasıyla plan kapsamında il ölçeğinde tüm salım kaynaklarını kapsayan “gerçekçi bir hedef olarak” 2030 yılına kadar artıştan yüzde 21 azaltım taahhüdünü Türkiye’nin Paris Anlaşması kapsamında Niyet Edilen Ulusal Katkı Beyanı (INDC)’nı dikkate alarak belirledi. Plan aynı zamanda kent için 36 adet uyum eylemi de içermekte.

 

Eskişehir Büyükşehir Belediyesi

2023 yılında kent paydaşların katılımları ile düzenlenen çalıştaylar ve toplantılar sonucunda Eskişehir Büyükşehir Belediyesi, Eskişehir Sürdürülebilir Enerji ve İklim Eylem Planı’nı (SEİEP) tamamladı. Sürdürülebilir Enerji ve İklim Eylem Planı kapsamında sera gazı salım envanteri hazırlayarak, mevcut durum değerlendirmesi yapmanın yanı sıra; sera gazı salımlarını azaltmak için uluslararası ve ulusal hedeflere uygun olarak azaltım eylemleri oluşturdu.  Risk ve kırılganlık değerlendirmesi ile iklim değişikliğinden etkilenen alanlar ve sektörler için iklim uyum eylemleri ile enerji yoksulluğuna yönelik değerlendirmeler için eylemler belirledi. Uygulanmasıyla Eskişehir’in sürdürülebilir enerji ve iklim politikalarını etkili bir şekilde hayata geçirmesine olanak tanıyan bu planın 3 ana hedefi;

• Sera gazı salımlarını temel yıla göre %55 azaltmak

• İklimsel afetlere karşı dirençliliği artırmak

• Enerji yoksulluğuyla mücadele için zemin hazırlamaya yönelik çalışmalar yapılmak olarak belirlendi. 

Ayrıca, Eskişehir Büyükşehir Belediyesi, Entegre Katı Atık Bertaraf ve Enerji Üretim Tesisi’nde evsel atıklardan enerji üretiyor. Kentte çok sayıda geri kazanılabilir atık toplama üniteleri kurdu ve bunların artırmayı hedefliyor. Karbon ayak izini ve sera gazı salımları ile küresel iklim değişikliğinin olumsuz etkilerini azaltmak için şehirde yenilenebilir enerjinin payını arttırma, bisiklet yollarını yaygınlaştırma, yaya ulaşımını kolaylaştıran düzenlemeleri özendirme ve enerji verimliliği projeleri üzerine çalışmalar yürütüyor. Belediyenin diğer hedefleri arasında ise mevcut yeşil alanları korumak, fonksiyonlarını çeşitlendirmek, yeni yeşil alanlar oluşturmak ve iklim değişikliğine karşı kapsamlı bir risk ve kırılganlık analizi ortaya koyarak şehrin iklim değişikliğine karşı dayanıklılığını arttırmak var.

Gaziantep Büyükşehir Belediyesi

2017 Yılında Avrupa İklim ve Enerji için Belediye Başkanları Sözleşmesi (Covenant of Mayors - CoM)’ni İmzalayan Gaziantep, 2021 yılında taahhüdünü yenileyerek 2050 yılına kadar CO₂ salımlarını en az % 80 oranında azaltmayı taahhüt etmiştir. 2011 yılında İklim Değişikliği Eylem Planını hazırlayan ilk belediyelerden olan Gaziantep Büyükşehir Belediyesi, 2018 yılında ise Sürdürülebilir Enerji ve İklim Eylem Planı’nı hazırladı. Daha sonra plan, 2020 yılı verilerine göre güncellenerek “Gaziantep Sürdürülebilir Enerji ve İklim Eylem Planı İzleme Raporu” hazırlandı. Ayrıca Belediye, 2022 yılında başladığı “Gaziantep İklim Değişikliğine Uyum Eylem Planı (UYEP)” çalışmasını da tamamladı.

Belediye binası elektrik tüketiminin tamamını yenilenebilir enerjiden sağlamayı hedefleyen Gaziantep Büyükşehir Belediyesi, 2015 yılından itibaren 25,5 MW Güneş Enerji Santrali yapımını tamamladı, 27 MW Güneş Enerji Santrali ise  yapım aşamasında. Ayrıca “Yeşil Şehir Eylem Planı” hazırlayan Gaziantep, 2021’de Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) Yeşil Şehirler Programı’na katıldı. Bu kapsamda su, atıksu, katı atık, sokak aydınlatması, enerji tedariği ve ulaşım dahil olmak üzere iklime dayanıklı temel hizmetlerin nasıl sağlanacağını inceleyen bir yatırım planı oluşturdu.

 

Küresel Çevre Fonu (GEF) tarafından desteklenen, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın faydalanıcı olduğu ve Dünya Kaynakları Enstitüsü (WRI) ve Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) tarafından yürütülen Sıfır Karbon Binalar Projesinde pilot il seçilen Belediye, sıfır karbon bina politikalarına yönelik ulusal taahhütler ve yol haritaları ile net sıfır karbon bina uygulamasına yönelik yerel stratejiler ve eylemler hazırlamakta.

Ayrıca, iklim krizine karşı 2050’de %80 azaltım hedefiyle projelerini hayata geçiren Gaziantep Büyükşehir Belediyesi, Dünya Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF) tarafından küresel çapta düzenlenen Kentimi Seviyorum Kampanyası'nda en fazla kamu oyunu alarak Avrupa, Afrika ve Batı Asya bölgelerinin en sevilen şehri unvanını aldı.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi

Yaklaşık 20 milyona dayanan nüfusuyla bir megakent olan İstanbul “Adil, Yeşil, Yaratıcı Şehir ve Mutlu İstanbullu ” vizyonu ile çalışmalarını sürdürüyor.  İstanbul, Türkiye’den C40 Kentleri İklim Liderleri Ağına üye tek şehir olarak  “Deadline 2020” taahhüdünü imzaladı, 2050’de karbon nötr ve dirençli şehir olma hedefini beyan ederek İstanbul İklim Değişikliği Eylem Planı’nı hazırladı. 

Şehrin iklim değişikliğinin olumsuz etkilerine uyum sağlama kapasitesini artırma, yeşil ekonomi konusunda ivme kazandırma vizyonunu içeren bu plan, uzun vadede 2050 yılına kadar net sıfır emisyona ulaşmayı hedefliyor. Eylemlerin hayata geçirilmesine yönelik çalışmaları şeffaf, katılımcı ve kapsayıcılık ilkesinde yürütmek adına “İklim İzleme Raporu” kamuoyuyla her yıl paylaşıyor.

Belediye, İstanbul sera gazı emisyon envanterinde en büyük paya sahip olan sabit enerji sektörünü göz önünde bulundurarak, İstanbul Sürdürülebilir Enerji ve İklim Eylem Planı’nı hazırlayarak 2024 yılının Mart ayında kamuoyu ile paylaştı. Söz konusu planda yenilenebilir enerjiye geçiş ve enerji verimliliği konularına odaklandı.

2021 yılında Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası Yeşil Şehirler Ağı’na üye olan İstanbul, Yeşil Şehir Eylem Planının hazırlanması çalışmalarını sürdürüyor. Yeşil Şehir Eylem Planı, çevresel kaliteyi ve şehrin dayanıklılığını artırmak için su, enerji, atık altyapısı, ulaşım sistemi, binalar ve yeşil alanlarda iyileştirme ve geliştirmeye yönelik projeler ile sosyal politika eylemlerini içeriyor.

İstanbul, AB İklim Nötr ve Akıllı Şehirler Misyonuna dahil olan 112 şehirden biri olarak, iklim nötr olma hedefine 2030 yılına kadar erişmek amacıyla aksiyonlarını hızlandırması planlanan öncü şehirler arasına girdi. Ayrıca İstanbul bu misyon altında açılan Pilot Şehirler çağrısına “Yeşil ve Karbon Nötr Binaya Geçiş Rehberi- İstanbul Modeli” projesi ile dahil oldu ve Türkiye’ den seçilen tek pilot şehir oldu.

Bunun yanı sıra İstanbul, AB Adaptasyon Misyonu’na dâhil olan 301 Avrupa şehrinden/bölgesinden biridir. Bu misyon ile mevcut olan iklim değişikliği etkilerine karşı şehrin uyum kapasitesini artırmayı hedeflemekte. İBB iklim değişikliğiyle mücadelede, tüm bu hedefleri birçok politika belgesiyle eş güdümlü yürütüyor. Vizyon 2050 Strateji Belgesi, Sürdürülebilir Kentsel Hareketlilik Planı (SUMP), Yerel Eşitlik Eylem Planı (YEEP), Atık Yönetimi Planı, İSKİ Master Planı bu belgelerden birkaçıdır. 

İBB ayrıca, C40 Büyük Kentler İklim Liderlik Grubu, Global Covenant of Mayors (GCOM), EIT, Marmara Belediyeler Birliği gibi ulusal ve uluslararası birçok ağa üyedir. Belediye, iklim değişikliğiyle mücadele başta olmak üzere pek çok konuda bu platformlar üzerinden iş birlikleri kuruyor.

B40 Balkan Şehirleri Ağı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin öncülüğünde 11 ülkeden 23 belediye başkanının, Balkan şehirleri arasında yeni bir iş birliği sürecini başlatmak üzere kurduğu bir platformdur. Balkan şehirlerinin, benzer coğrafyayı ve kültürel değerleri paylaşmasına karşın ekonomik, teknolojik ve kültürel açıdan öne çıkan bir işbirliği ağına sahip olmaması, B40’ın kuruluş motivasyonudur. B40 vasıtası ile ağa üye şehirlerdeki iklim krizi, göç, kentsel yoksulluk, gelir adaletsizliği, yerel demokrasi ve dijital dönüşüm gibi ortak problemler ve ortak hedefler üzerinde teknoloji ve deneyim aktarımı gerçekleştirilerek yenilikçi çözüm önerileri üretilmesi planlanıyor.

İBB,  C40 Büyük Kentler İklim Liderlik Grubu ve Global Covenant of Mayors (GCOM) üyeliği kapsamında, her yıl “İstanbul’un Sera Gazı Emisyon Envanteri”ni hesaplanmanın yanında envanter ve iklim çalışmalarını, CDP (Carbon Disclosure Project)’ye raporluyor. 2023’te İstanbul, en yüksek puanı alan 119 şehirden biri olarak CDP “A Listesi”ne girdi.

Ayrıca, İBB, iklim kriziyle mücadelede emisyon azaltımı ve uyum stratejileri için etkin hedefler belirledi. Bu sürecin devamında, iklim değişikliğinden en çok etkilenecek kırılgan gruplara yönelik olarak sosyal politikalarda iklim adaletini göz önünde bulunduruyor. Bu kapsamda yerel çiftçilerin desteklenmesi, ücretsiz halk süt dağıtımı, Yuvam İstanbul Projesi, öğrenci yurtlarının kurulması ve öğrenci eğitim desteği paketi, anne kart uygulaması, askıda fatura projesi, bölgesel istihdam ofisleri, kent lokantaları ve kadın istihdamının artırılması yapılan çalışmaları hayata geçirdi.

İzmir Büyükşehir Belediyesi

İzmir Büyükşehir Belediyesi, 2021 yılında tamamladığı İzmir Yeşil Şehir Eylem Planı ve İzmir Sürdürülebilir Enerji ve İklim Eylem Planı ile kent için 2030 yılına kadarki iklim ve diğer çevre konularını içeren yol haritasını belirledi. Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası’nın Yeşil Şehirler Programı’na Türkiye’den ilk giren şehir olan İzmir, bu kapsamda hazırladığı Yeşil Şehir eylem planı ile aralarında su, biyolojik çeşitlilik, hava, toprak ve iklim değişikliği konularının da yer aldığı çevre sorunlarına yönelik eylemler tespit etti. Sürdürülebilir Enerji ve İklim Eylem Planı ile ise sera gazı azaltım ve iklim değişikliğine uyum eylemleri belirlendi.

Büyükşehir Belediyesi, birbirini tamamlayıcı nitelikteki iki planın strateji ve eylemlerini de uyumlu hale getirdi. İki eylem planı kapsamında arazi kullanımı, atık yönetimi, binalar, çevre ve biyolojik çeşitlilik, enerji, halk sağlığı, sivil savunma ve acil durum, su yönetimi, tarım ve ormancılık, turizm ve ulaşım sektörlerini ilgilendiren toplam 61 eylem oluşturuldu. Kent ayrıca sera gazı salım azaltımı hedefini 2030 yılına kadar  %40 azaltım olarak güncelledi. İzmir, bu gelişmelere paralel olarak, aldığı Meclis kararı ile iklim kriziyle mücadele kapsamında 2050 yılına kadar net sıfır emisyonu amaçlayan "Şehirler Sıfıra Yarışıyor" (Cities Race to Zero) programına katıldı ve böylece Paris Anlaşması'nın 1,5C hedefiyle uyumlu kararları kabul etmiş oldu. Daha sonra 2050 net sıfır karbon hedefini ise 2030’a çekti.

İklim değişikliğine karşı, yerel yönetim vizyonu ve eylem planlarıyla öncü adımlar atan İzmir, Avrupa Birliği’nin İklim Nötr ve Akıllı Şehirler Misyonu’na seçildi. Ardından, İklim Değişikliğine Uyum Misyonu için de seçilen ilk şehirlerden biri oldu. İklim Değişikliğine Uyum Misyonu çalışmaları kapsamında Belediye, kenti iklim değişikliğine karşı daha dirençli hale getirmek için hem ulusal hem de uluslararası alanda çözüm yollarına ışık tutmak noktasında önemli bir rol üstlendi.

Yaklaşık 1,5 yıllık hazırlık süreci içeren eylem planlarının oluşturulmasında ilgili belediye birimleri, kamu kurumları, sivil toplum kuruluşları, üniversiteler ve meslek odaları ile şeffaf ve katılımcı bir süreç yürütüyor. Bu iki plana eşgüdümlü olarak hazırlanan İzmir’in Doğa ile Uyumlu Yaşam Stratejisi 2021-2030 ile ise İzmir’in bahsi geçen alan ve sektörlerdeki tüm eylemlerini bütünleştiren bir vizyon tarif edilerek 25 yenilikçi proje örneği sunuluyor.

Büyükşehir Belediyesi’nin belirlediği eylemlere yönelik yürüttüğü faaliyetler arasında binalara kurulan güneş enerjisi sistemleri ve entegre atık yönetimi sayesinde uygulanan biyometanizasyon yöntemi gibi yenilenebilir enerji yatırımları, ulaşımda raylı sistemin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması, bisiklet ve yaya yollarının iyileştirilmesi ve artırılması, Türkiye’nin ilk elektrikli otobüs filosunun oluşturulması gibi çalışmalar yer alıyor. Bunların yanı sıra iklim değişikliğinin etkilerine karşı daha dirençli bir şehir yaratmak için doğa ile uyum adına  birçok çalışma yürütüyor.

Kadıköy Belediyesi

 2012 yılından beri Belediye Başkanları Küresel İklim ve Enerji Sözleşmesi (Global Covenant of Mayors for Climate and Energy - GCoM) üyesi olan Kadıköy Belediyesi’nin, bu taahhüdü doğrultusunda hazırladığı ve Paris İklim Anlaşması ile gündeme gelen yeni hedeflere uyumlu olacak şekilde güncellediği Sürdürülebilir Enerji ve İklim Değişikliği Stratejisi ve Eylem Planı bulunuyor. Buna göre Belediye 2030 yılına kadar ilçe sera gazı salımlarını yüzde 40 oranında azaltmayı hedeflemekte.

Bunun yanı sıra, 2018 yılında hazırlanan Kadıköy Belediyesi Sürdürülebilir Enerji Eylem Planı karbonun depolanması ve tutulması, enerji talebinin azaltılması, lokal gıda üretimine olanak sağlanması gibi uygulamaları içeriyor. Belediye, GCoM kapsamında iklim değişikliği ile mücadelede yürüttüğü sera gazı azaltım çalışmaları ile uluslararası başarı rozetine layık görüldü.

Azaltım faaliyetlerine eşgüdümlü ve bütüncül bir bakış açısıyla hazırlanan Kadıköy Belediyesi İklim Adaptasyon Eylem Planı'nında ise hissedilen iklim değişikliği etkilerinin hafifletilmesi ve kentsel yaşam kalitesinin yükseltilmesi hedeflenmekte. Planda, iklim değişikliğine uyum yaklaşımı ile yüksek ve ani değişen sıcaklıkların yönetimi, su kaynaklarının yönetimi, sel ve taşkınların azaltılması gibi eylemlerin üzerinde duruluyor.

 Kocaeli Büyükşehir Belediyesi

Kocaeli Büyükşehir Belediyesi 2018 yılında İklim Değişikliği Eylem Planını hazırladı. Bu planla kentin detaylı bir sera gazı envanterini çıkardı. 2022 yılında, sera gazı envanterini güncelleyerek İklim Değişikliği Eylem Planı Hazırlanması ve Uyum Stratejilerinin Belirlenmesi çalışmasını yayımladı. Bu çalışmayla Türkiye’nin Ulusal Katkı Beyanını (NDC) güncellemesine paralel olarak sera gazı salımlarını 2030 yılına kadar %41 artıştan azaltım hedefiyle değiştirdi.

Belediye, binalarda enerji verimliliğini sağlamak ve yenilenebilir enerji kullanımı,  yeni imar uygulamalarında salım azaltıcı önlemler almak, enerji verimliliği ve sera gazı azaltımına yönelik kapasitesini arttırmak,  enerji verimli yeşil altyapı sistemleri yatırımları yapmak üzerine çalışmalar yürütüyor. Bu amaçla, belediye binalarına fotovoltaik (PV) güneş paneli kurulumu ve yeşil bina sistemi, belediyenin düşük salımlı yeşil enerji satın alması, belediye araç filosunun elektrikli araçlara geçişi gibi projeleri hayata geçirmeyi hedefliyor.

İklim değişikliğine uyum kapsamında ise su kullanımını azaltmak, suyun yerinde yeniden kullanımını ve geri dönüşümü teşvik etmek, su kaynaklarını korumak, yağmur suyu şebekesini güçlendirmek, atık su arıtımında yenilenebilir enerjiye geçişi sağlamak, tarımda su verimliliğini sağlamak, sıfır atık sistemini etkin uygulamak, evsel atıkların toplanmasını ve taşınmasını enerji verimli hale dönüştürmesini sağlamak üzerine çalışmalar yürütmekte.

Mersin Büyükşehir Belediyesi

Mersin Sürdürülebilir Enerji ve İklim Eylem Planı (SECAP) üzerine çalışmalarına devam ediyor. İklim Değişikliği Karbon Yönetimi ve İklim Strateji Raporu’nu hazırlayarak ise Sera Gazı Emisyon Envanteri ve Sürdürülebilir Enerji ve İklim Eylem Planı (2023) çalışmalarını temel alarak 2024-2028 yılları stratejik planına kaynak oluşturmayı hedefledi.

Belediye, yeşil şehir vizyonu kapsamında yeşil alanları artırmak, sera gazı salım kaynaklarını belirlemek, senaryo bazlı salım azaltımlarının öngörülmesi ve etki analizlerinin yapılması gibi çalışmalar sürdürüyor. Ayrıca, enerji verimliliği uygulamalarını ve yenilenebilir enerji kurulu gücünü arttırmayı, doğalgaz kullanımını ise azaltmayı hedefliyor. 2023 yılında kent sınırları içindeki konargöçer aileleri ve gezici arıcıları “Güneş Paneli Desteği Projesi" ile destekledi. Bünyesindeki Mersin Yeşil Dönüşüm Merkezi’nde çeşitli sektörleri bir araya getirerek bütünsel çalışmalar yaparken, Mercan 100. Yıl İklim ve Çevre Bilim Merkezi ile ziyaretçilerine iklim ve çevre adına, deneysel ve uygulamalı etkinlikler sunuyor.

İklim değişikliği ile mücadele ve sıfır atık uygulamalarını kalıcı hale getirmeyi hedefleyen Mersin Belediyesi, 13 ilçesindeki katı atık depolama alanlarını düzenleyerek toprağa, denize ve doğaya verilen zararı önemli ölçüde azalttı. Bununla birlikte, tesislerinde atık yönetimi ve iklim değişikliğiyle mücadele  kapsamında katı atıklardan çıkan CH4(Metan) gazını kullanarak elektrik üretiyor.Deniz ekosistemlerini korumak adına ise belediye, 3D yazıcı ile üretilen yapay resiflerle habitat uygulamaları yaparak deniz ekosistemlerinin gelişmesine katkıda bulunmayı planlamakta. Ayrıca, Mersin Sürdürülebilir ve Dirençli Akıllı Ulaşım Sistemleri  Stratejisi ve Eylem Planı 2035 ile çevresel sürdürülebilirliği, kaynak ve yakıt verimliliğini, yol güvenliğini, hizmet kalitesini arttırırken CO2 salımlarını azaltmayı hedefliyor.

Muğla Büyükşehir Belediyesi

2015 yılında İklim Değişikliği ve Sürdürülebilir Enerji Eylem Planı’nı (SEAP) hazırlayan Muğla Büyükşehir Belediyesi bu kapsamda ile şehrin sera gazı emisyon envanteri oluşturdu. 2017 yılında başlattığı Muğla’da İklim Değişimi Azaltımı projesi kapsamında ise atık yönetimi, ulaşım ve tarımsal faaliyetlerden kaynaklı sera gazı emisyonlarının dijital ortamda izlenmesi, iklim değişikliği konusunda kamuoyunun bilinçlendirilmesi, küresel çabalara katkıda bulunulması ve paydaş kapasitesinin geliştirilmesine yönelik eylemler hayata geçirdi. 

Muğla, İklim değişikliği ile mücadelesini küresel ölçeğe taşımak amacıyla 8 Nisan 2021 tarihinde Avrupa İklim ve Enerji için Belediye Başkanları Sözleşmesi (Covenant of Mayors - CoM)’ni imzaladı. Bu sözleşme kapsamında 2030 yılına kadar sera gazı emisyonlarını en az % 40 azaltacak ve iklim değişikliğine karşı direnci artırıcı çalışmalar planlanıyor.

Muğla, COP 26 öncesi başlatılan yerel yönetimlerin, iş dünyasının, üniversitelerin ve yatırımcıların en geç 2050’ye kadar net-sıfır emisyona ulaşmalarını öngören Şehirler Sıfıra Yarışıyor (Race to Zero) platformuna Haziran 2021 tarihinde dahil olarak bu platforma katılan 733 şehirden biri oldu.

Belediye, Yararlanıcı kurumu Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, yürütücü kuruluşu Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) olan ve AB ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilen Türkiye'de İklim Değişikliğine Uyum Eyleminin Güçlendirilmesi Projesi kapsamında Muğla’nın Yerel İklim Değişikliğine Uyum Stratejisi ve Uyum Eylem Planı’nda son aşamaya geldi.

Nilüfer Belediyesi
Bünyesinde enerji yönetim birimi kuran Nilüfer Belediyesi 2014 yılında, gönüllü olarak Avrupa Birliği iklim ve enerji hedeflerini uygulamak üzere Küresel İklim ve Enerji için Belediye Başkanları Sözleşmesi (Global Covenant of Mayors- CoM)’ni imzaladı. 2020 itibariyle karbondioksit (CO2) salımlarını 2014 temel yılına göre %16 azaltan ilçe, 2030’a kadar salımlarını %40 azaltmayı hedefliyor. Ayırca, 2021 yılında 'Nilüfer Sürdürülebilir Enerji ve İklim Uyum Eylem Planı' yayımladı.

Nilüfer belediyesi, taahhüt ettiği CO2 azaltımı için enerji verimliliği, elektrik iletim ve dağıtım kayıplarını azaltmanın yanı sıra güneş ve rüzgar enerjisi yatırımlarını arttırmayı hedefliyor. Bu amaçla, güneş enerji kapasitesini 10 GW’a, rüzgar enerjisini 16 GW’a yükseltmeyi, kamu elektrik üretim santrallerini iyileştirmeyi ve elektrik iletim ve dağıtım kayıplarını %15’e düşürmeyi planlıyor.

Ayrıca, ilçedeki yeşil alanları arttırma, bisiklet yollarını uzatma, kamusal alanlara yenilenebilir enerji sistemleri kurma ve Avrupa Birliği (AB) destekli “Kentsel Gıda Sistemlerinin Yenilikçi Dönüşümünün Teşvik Edilmesi” (Fusili) projesi kapsamında çatı tarımı ve balkon bahçeciliği uygulamalarını yaygınlaşmak üzerine çalışmalar yürütüyor.

Yenimahalle Belediyesi

Belediye Başkanları Küresel İklim ve Enerji Sözleşmesi” (Global Covenant of Mayors - GCoM)’ne 2019 yılında gönüllülük esasıyla katılan Yenimahalle Belediyesi, Sürdürülebilir Enerji ve İklim Eylem Planı’nı (SECAP) hazırladı. Sera gazlarının ilçede 2030 yılına kadar % 40 azaltılması, 2050 yılında ise karbon nötr bir şehir olmak için orta ve uzun vadede önlemler, azaltım ve uyum eylemleri üzerine çalışmalar yürütüyor.

Belediye bünyesinde meslek odaları ve ilgili üniversite bölümlerinin desteğiyle “Enerji Masası” kurmayı hedeflerken, yeni alınacak hizmet araçlarını hibrit ve elektrikli araçlardan tercih etmeyi ve bölgede araç kullanımını teşvik amacıyla şarj istasyonları kurmayı planlıyor. 5 pazar yerinin üzerini güneş enerji panelleriyle kapatan Belediye, diğer pazar yerlerine ve belediyeye ait tüm hizmet binalarına da güneş enerji panelleri eklemek hedefleri arasında.

Çocuklara ekolojik farkındalık kazandırmayı önemseyen Yenimahalle, kuracakları yeni kreşleri “ekolojik kreşler” olarak tasarlamayı, Agro-Kütüphanelerle ise okullara ve bireysel olarak çocuklara yönelik kitaplarla, doğayla, tarımla ilgili çalışmalar yürütmeyi planlamakta.

 Ayrıca ilçe genelindeki uygun parklarda bostanlar kurarak uygulamalı eğitimler vermek, su tasarrufu için gri su ve yağmur suyu hasadı projelerini hayata geçirmek için çalışıyor. Bu kapsamda Belediye, yeni kurulacak Yaşlı Bakım Merkezinde gri su sistemi kullanacak.